TRĂM NĂM TÌNH MẸ CÒN ĐÂY!

Lời Con Trai: Mẹ sinh năm 1913. Năm nay, 2013, mẹ đã tròn một trăm tuổi. Mẹ mất ngày 16 tháng Tám năm Đinh Hợi, tức ngày 26/ 9/2007, hưởng thọ 94 tuổi. Nghĩ lại một cuộc đời  phải mồ côi mẹ ở tuổi lên 5, mồ côi cha tuổi lên 10, lấy chồng suốt đời đi hoạt động cách mạng nên không đỡ đần được mẹ để nuôi dưỡng 5 người con trai cũng như trợ giúp kinh tế cho gia đình mà lòng con tê tái. Nhớ những năm CCRĐ (Giáp Ngọ, Ất Mùi: 1954-1955) mình mẹ phải lo nuôi 5 đứa con nhỏ khi trong nhà không còn hạt gạo nào để ăn mà lòng con càng xót xa. Kể cả những ngày cơ cực ấy, mẹ cũng chưa bao giờ kêu than số phận, chỉ thấy đêm đêm mẹ ngâm Kiều cho khuây khoả. Rồi hai cái tang cách nhau vài tháng cuối 1955 của ông bà nội tưởng đã làm mẹ bị gục ngã. Nhưng ngày 6/1/1967, một cái tang khủng khiếp đã làm mẹ gục ngã hoàn toàn, đó là cái chết của em Tư khi em vừa tròn 20 tuổi, lúc em đang ở Đội TNXP làm đường 21 tại Quảng Bình thì bị bom Mỹ giết hại. Từ đó, mẹ bị bệnh tim và đau yếu thường xuyên.

Năm 1989, cha bị bệnh qua đời và từ đó, mẹ phải ở với anh Hai, một người nông dân nghèo nhưng biết chịu khó, chịu khổ. Nhờ sự săn sóc của gia đình anh Hai và thuốc thang của anh Cả mà mẹ sống thêm được 18 năm nữa. Mẹ đã qua đời vào đúng buổi sáng ngày cầu dẫn Cần Thơ bị sụp đổ, 26/9/2007, làm hàng chục công nhân bị chết oan uổng. Con viết bài này để khóc thương cho số phận của một đời người, nhân sinh nhật lần thứ 100 của mẹ.

Trăm năm tình mẹ còn đây!

(Kính viếng hương hồn mẹ dấu yêu)

      Mẹ quy tiên tuổi chín tư

Nếu trời cho thọ bây giờ chẵn trăm

      Giường cao sao mẹ không nằm

Mà nằm dưới mộ âm thầm mẹ ơi!

      Sáu năm góc bể chân trời

Âm dương cách biệt ai người hỏi thăm!

      Mồ côi mẹ thuở lên năm

Vừa đầy mười tuổi đã nằm khóc cha!

      Ngoại đưa về sống cùng bà

Nuôi ăn, nuôi học nết na tinh tường

      Sống trong yên ấm yêu thương

Học từ bà ngoại trăm đường giỏi giang

      Nay Phan Thiết, mai Nha Trang

Cùng bà lo liệu bạn hàng đón đưa

      Con nghe mẹ kể ngày xưa

Nhiều năm mẹ đã bán mua giúp bà

      Nay khách gần, mai khách xa

Một mình lo liệu được bà tin yêu

      Đêm đêm bà dạy ngâm Kiều

Nghe như ai tỏ lời yêu cháu bà

      Tình cờ một buổi gặp cha

Trời xe duyên tuổi hâm ba lấy chồng

      Cha vừa mãn ngục Kon Tum

Một thiên nam tử quyết lòng đánh Tây

      Cha đi hoạt động đó đây

Hôm qua Căm Bốt, hôm nay Sài Gòn

      Ở nhà mình mẹ lo toan

Ma chay giỗ chạp, nuôi đàn con thơ

      Gánh hàng vai mẹ sớm trưa

Chợ Đồn, chợ Tỉnh, chợ Chùa…luân phiên

      Ru con bờ võng đêm đêm

Hút hồn con trẻ cả thiên Truyện Kiều

      Lời vui nào có bao nhiêu

Lời buồn dìu dặt trăm điều trái ngang

      Mà như tiếng ngọc lời vàng

Khắc vào tâm khảm con mang suốt đời

      Phải chăng Kiều báo mộng rồi

Ất Mùi đời mẹ gặp thời lưu manh?

      “Đầy nhà vang tiếng ruồi xanh

“Rụng rời khung dệt, tan tành gối mai

      “Đồ tế nhuyễn, của riêng tây

“Sạch sành sanh vét cho đầy túi tham!”^(*)

      Không còn hạt gạo nào ăn

Rau má đào dần luộc lẫn ngọn khoai

      Thương em Năm tuổi hơn hai

Chỉ húp nước cháo với vài cọng rau

      Đói lòng dắt díu theo nhau

Đi ăn xin những tháng đầu gian nan

      Không hề quỵ lụỵ khóc than

Một mình mẹ liệu dần dần cũng qua

      Các con đi ở gần xa

Kiếm thêm khoai sắn về nhà nuôi nhau

      Làng Đông Công Giáo đồng bào

Nghe lời Cha Đạo góp vào cưu mang

      Qua hai năm trở về làng

Chúng con đi học đàng hoàng như ai

      Mẹ, con cấy lúa trồng khoai

Chăn tằm, dệt lụa tháng ngày chẳng ngơi

      Chưa bao giờ được thảnh thơi

Nuôi con khôn lớn lần hồi đi xa

      Chiến tranh Nam Bắc nổ ra

Cha, anh làm việc gần nhà mẹ hơn

      Em Tư nhập ngũ lên đường

Xung phong ra trận được hơn năm trời

      Tin nghe sét đánh rụng rời

Mảnh bom Mỹ đã cướp đời của em!

      Cuối đông buốt giá đêm đêm

Có ai thấu được nỗi niềm mẹ không?

      Tim đau nhức buổi tàn đông

Em Năm nghỉ học hết lòng chăm nuôi

      Niềm đau lòng mẹ dần vơi

Trách chi số kiếp gặp thời đạn bom!

      Trời thương rồi cũng vuông tròn

Đời nghèo đã dạy chúng con nên người

      Thương cha tận tuỵ một đời

Mà khi đau ốm không nơi dưỡng già

      Túp lều tranh để xác xa

Trời cao cũng khóc, nhà nhà chạnh thương

      Cha đi để lại con đường

Bốn con đi tiếp dặm trường nhớ cha

      Suốt đời cha ước nước Nga

Là “thiên đường” để dân ta hướng về

      Vừa hai năm biệt ly quê

Nước Nga Xô Viết đã về cùng cha!

      Mẹ thêm chắt gọi cụ bà

Mười tám năm sống xa cha não lòng

      Chúng con nay đã thành ông

Biết thương cha mẹ mà không thể rồi!

      Trung Thu Đinh Hợi mẹ ơi!

Đếm từng phút cuối mẹ ngồi đợi con!

      Năm nay trăm tuổi mẹ tròn

Cầu hương hồn mẹ cho con giải bày

      Trăm năm tình mẹ còn đây!

Lời nào kể xiết tháng ngày mẹ thương!

       Hà Nội, ngày 6/7/2013

      Con trai: Đặng Huy Văn

(*). Bốn câu thơ này trích từ “Truyện Kiều” của Đại Thi Hào Dân Tộc Nguyễn Du, NXB. VHTT, 2003, do Bùi Kỷ và Trần Trọng Kim hiệu khảo.